0

Леонардо да Винчи

Хосгүй гэдэг үгний утгыг мэднэ биз дээ. Энэ үгийг тайлбар толинд ижилгүй , дахин давтагдашгүй ганцхан маш ховор гэсэн утгатай гэж бичжээ. Олон зууны өмнө Италийн Флоренц хотод амьдарч байсан хосгүй нэгэн зураачийн бүтээлүүд бидний үед уламжлан иржээ. Тэр бас чулуунд амь хайрладаг шидтэн байлаа. ТЭр одоогийн оньсон ухааны үндэс сууоийг тавьжээ. Тэрээр уран барилгийн хөгжилд асар их хувь нэмрээ оруулсан бөгөөд амьд биеийн бүтэц , амьдралын онцлогийг судалжээ. Өөрөөр хэлбэл түүний арван хуруу тус бүрт арвин их авъяас билэг байсан гэж хэлж болхоор тэр хүн бол Леонардо да Винчи юм.Тэрээр Флоренц хотын ойролцоо Винчи гэдэг газар 1452 онд мэндэлжээ. Тэр бага наснаасаа ажил хөдөлмөр эрхэлж 25 нас хүрэх үедээ уншиж бичиж сурч бага зэрэг арифметикийн ухаан сурчээ. Түүнийг 15 настай байхад нь аав нь Андрей Верокло нэгэн авъяас билэгтний туслах болгосон нь Леонардод амьдралын чухал алхам болжээ. Леонардо ганц зураг ч биш янз бүрийн хөдөлгүүр механик техникийн тухай ч мэдлэгтэй болов. Тэрээр Андрей Вероклогийн хөрш Полаяла Анатоли хэмээх амьд бие судлагчид ч мөн тусалдаг байсан бөгөөд тэр үед төдий л хөгжөөгүй байсан анатомийн шинжлэх ухаан Леонардогий сонирхолыг гойд татаж байв. Дараа нь анатомийн олон зурлага хийх болжээ. Тэр үед Леонардогийн зургийн их авъяас тодорч Флоренцийн зураачдын нийгэмлэгт орсон боловч А. Вероклогийн дэргэд дахин 5 жил байжээ. Леонардо маш нарийн мэдрэмжтэй , зүргийн сайн багш болж болох байсан боловч зургийн багштайгаа хамт зургаа зурсаар , түүнд тусалсаар байв. Тэр багшийнхаа зурж дуусаагүй зургийг үргэлжлүүлэн зурж сайн үнэлэлт авах нь олонтаа байжээ. Удалгүй Миланд очиж хотын захирагчийн удирдлагад ажиллах болов. Тэр зөвхөн урлаг бус мөн шинжлэх ухаан , боловсролын салбарт анхаарал хандуулах болов. Тэр маш их хөдөлмөрдөдөг байв. Түүний хувьд харах мэдрэмж хамгийн чухал байв. Тэрээр бүх юмийг ажиглан түүнийгээ зурж тэмдэглэдэг байв. Ном их уншин , уншсан ном бүрийнхээ төгсгөлд өөрийн санаа бодлоо бичдэг байжээ. Түүний бичиж тэмдэглэсэн зүйл нь асар их боловч бидэнд зөвхөн 31 дэвтэр л уламжлагджээ. Тэр бусдаас огт өөр буюу эсрэг чиглэлээр бичдэг , ман бичиж зурахыг хослуулдаг байжээ. Түүний дэвтрүүдэд зургийг бичгээр , бичгийг зургаар гүйцэлдүүлж тайлбарласанаас ихэнх хэсэгт зураг байна. Тиймээс түүнийг шинжлэх ухааны тайлбарт зургийн эцэг гэж нэрдэж болно. 1500-гаад оны үед Францчууд Миланыг эзлэх үеээр Леонардо Флоренцруу буцжээ.Тэрээр аялан явах дуртай , явсан газрынхаа зургийг тоймлон зурдаг байжээ. Тэр алдарт "Мона-Лиза"-г энэ үед л бүтээсэн гэдэг. "Гунигтайхан харж учиртайхан инээмсэглэх" энэ бүсгүйн хөрөг зураг хүн төрөлхтний уран зургийн түүхэнд хүндтэй байр суурь эзэлдэг хэвээрээ байна. Леонардо Санта Мария Нуво эмнэлэгт хүний биеийн судалгаа хийх болов. Тэрээр нисэх талаар мөрөөдөж эхлэв. Тэр шувууд хэрхэн нисдэгийг судалжээ. Мөн хүн болон шувууны биеийг харьцуулан судалж зураг төсөл гаргасан байна. Түүнийх гэгдэх 17 зураг байдаг бөгөөд "Ангхиарын дайн" , "Леда" зэрэг зургийнх нь зөвхөн хуулбар нь олджээ. Гэсэн ч эдгээр зурагнууд түүний ямар их авъяастайг батлахад хангалттай.
Тэрээр зургаа улам амьд сайн болгохын тулд л анатоми судалдаг байжээ. Тэр гайхалтай хөдөлмөрч нэгэн байсан гэдэг. Мөн тэр уран барималч байсан ч түүний уран баримлын бүтээлүүд нь өвлөгдөөгүй нь дэндүү харамсалтай. Ердөө 2 бүтээлийнх нь ерөнхий зураг төсөл олджээ. 1490 онд тэр Миланд нэгэн бяцхан ном гаргаж түүндээ механикийн салбарт хийсэн нээлтүүдийн тухай бичжээ. Өнөөгийн бидний хэрэгдэг танк , оёдлын машин ,шүхэр , нисдэг тэрэгний зураг төслийг хийж бэлтгэжээ. Ижилгүй энэ авъяастан машины ажиллах зарчмыг хүний биеийн хөлөлгөөнтэй харьцуулж байгалийн хамгийн дэвшилтэт машин нь хүн гэдгийг баталж, хөдөлгөөнийг үүсгэгч нь хүч гэдгийг нотолжээ. 1519 онд агуу их Леонардо да Винчи таалал төгсчээ. Түүний олон загвар төслүүд дуусалгүй үлдсэн байна. Леонардогийн үнэнч туслах , дотны шавь Францеско Мелзи түүний ажил үйлсийг үргэлжлүүлсэн гэдэг. Түүнийг оршуулсан бунхан нураад шарилыг олох боломжгүй болжээ. Гэхдээ түүний суут бүтээлүүд нь хүн нэг насандаа ямар их юм хийж бүтээж чаддагийн үлгэр дууриал болж байна. Леонардо шинжлэх ухаанд , тэр дундаа соёл урлаг , механик техникийн шинжлэх ухаанд байнга нээлт хийсээр амьдарчээ. Тэр дүрслэх урлагийг эрдэмтэй хослуулсан агуу их өмч хөрөнгөтэй эзэн байлаа.

3

Пири Рейсийн газрын зураг

Дэлхий 5, түүн дээрх амьдрал 4 тэрбум жилийн өмнө бий болсон. Цаг хугацааны урт удаан аянд Дэлхий дээр геологийн болон биологийн хувьслууд явагдсаар (гариг агаар мандалтай болж, далай тэнгисүүд ба тивүүд үүсэн, тэдгээрт амьдрагч төрөл төрлийн амьтад бий болж, үй олон үе солигдон) 10 гаруй сая жилийн өмнө анхны хүн дүрст мич, 2 сая орчим жилийн өмнөөс хүн дүрст, цэх явагч мич бий болсон... Харин 40 мянган жилийн өмнө ухаант хүмүүс (бид) үүсч, тун удаан овог овгоор салсан тархай бутархай байдалтай, бүдүүлгээр аж төрж (арьс нөмөрч, зураг зурж, гал гаргаж сурсныг эс тооцвол) байжээ. Тэгвэл соёл иргэншил чухам хэзээ анх үүссэн юм бэ?

Албан ёсны (ортодокс) шинжлэх ухаанд баримталж буй үзлээр бол дөнгөж 5 мянган жилийн өмнө л анхдагч соёл иргэншлүүд бий болсон байна. Энэ нь бичиг үсэгтэй болсон тэр цаг үетэй мөн давхацна. Соёл иргэншлийн эдгээр голомтууд нь эхлээд хоёр мөрний хөндийн Шумер (монголоор Сүмэр), тэгээд эртний энэтхэгийн Мохенжо-Даро, Хараппа, эртний Египет (Мисир), эртний Хятад зэрэг болно. Харин дараа нь Вавилон, Ассир, Перс, Эртний Грек, Эртний Ром… За, тэгээд манай эрин эхэлсэн бөгөөд үүнээс хойш, 2 мянган жилийн дотор бидний өнөөгийн соёл иргэншил бүрэлдэж, тогтсон. Одоо 3 дахь мянган жил гараад байна. Мэдээж, соёл иргэншлийн динамик төлөв хэвээр байгаа. Хүний нийгэм устах хүртэл энэ төлөв хадгалагдах байх. Гагцхүү гаригийн геологийн ба биологийн түүх, бүр хүн дүрст мичний биологийн хөгжлийн түүхтэй харьцуулахад манай иргэншил даанч залуухан ажээ.

Гэтэл, судлаачдыг балмагдуулж, сургаал номлолыг үгүйсгэж мэдэх тийм олдвор, түүхийн баримт цөөнгүй байдаг байна. Эдгээр нь одоо болтол оновчтой тайлбар аваагүйн улмаас эрдэмтдийг итгэгчид, үл итгэгчид ба дундыг баримтлагчдын бүлгүүдэд хуваахад хүргэдэг ажээ. Энэхүү өгүүлэлд ийм олдворуудын нэг болох Пири Рейсийн газрын зургийн (зур.1) тухай товч танилцуулъя.

Зур.1 Пири Рейсийн газрын зураг

Газель гөрөөсний арьсан дээр зурсан энэ гайхалтай газрын зургийг 1929 онд Туркийн Үндэсний музейн захирал Халил Эдхем тэргүүтэй хэсэг түүхчид Стамбул хотоос олжээ. Судалгааны үр дүнд энэ нь 1513 онд Туркийн далайн цэргийн гарамгай адмирал Пири Рейсийн өөрийн гараар зурсан жинхэнэ зураг болохыг тогтоосон байна.

Зураг дээр Африкийн баруун, Өмнөд Америкийн зүүн эрэг болон Антарктидын хойд эрэг дүрслэгдсэн байдаг. Ялангуяа Антарктидын хойд эргийг тун дэлгэрэнгүй үзүүлжээ. Антарктидыг 1818 онд Оросын судлаачид (Беллинсгаузен, Лазарев нар) нээсэн гэж үздэг. Тиймээс, энэ тивийг албан ёсоор нээхээс 300 жилийн өмнө яаж ийм газрын зургийг зурсан юм бэ гэсэн асуулт гарч ирнэ. Гэхдээ Пири Рейсийн зургийн хамгийн гол оньсого бол Антарктидын эх газрын эргийн хэсгийг мөсөн хучилтгүйгээр харуулсан явдал юм.

Нууцлаг зургийн талаар нарийн судалгаа хийсэн хүмүүсийн нэг нь Америкийн эрдэмтэн Чарьлз Хэпгүд юм. АНУ-ын Агаарын Цэргийн Хүчинд, Пири Рейсийн газрын зурагт үнэлэлт хийж өгөх талаар хандсан түүний хүсэлтэд нөгөө тал дараах хариултыг өгч байжээ:

“1960 оны 7 сарын 6

Сэдэв: Адмирал Пири Рейсийн газрын зураг

Хэнд: проффессор Чарльз Хэпгүдэд,

Нью-Хэмпшир гүнлэг, Кийн коллеж

Хүндэт Проффессор Хэпгүд ээ,

Таны, 1513 онд хийгдсэн Пири Рейсийн газрын зургийн ер бусын онцлогуудад үнэлэлт хийж өгөх тухай хүсэлтийг тус байгууллага ёсоор болгов. Газрын зургийн доод хэсэгт, Антарктид дахь Хатан хаан Модын Газрын Марта Гүнжийн Эрэг (хэсэг) болонПалмер хойг дүрслэгдсэн байна гэж үзэх нь үнэнд нийцнэ. Бид дараах тайлбарыг хамгийн боломжит, бас магадгүй зөв тайлбар гэж үзлээ.

Зургийн доод талын дүрслэлийн газарзүйн өгөгдлүүд нь 1949 онд швед-британий экспедици, Антарктидын мөсөн бүрхүүлийн дээд хэсэгт явуулсан сейсмологийн тандалтын үр дүнгүүдтэй сайн тохирч байна. Энэ нь, газрын зураг дээр, эргийн хэсгийг түүнийг мөсөнд хучигдахаас нь өмнө буулгасан гэсэн үг мөн. Тухайн газар нутаг дахь мөсний зузаан ойролцоогоор 1.5 км болно. 1513 оны үеийн газарзүйн мэдлэгийн төвшинд дээрх өгөгдлүүдийг хэрхэн олж авч чадсан тухайд бидэнд ямар ч төсөөлөл алга аа.

АНУ-ын Агаарын Цэргийн Хүчний ахмад, дэд хурандаа Хэрольд Олмейер.“

Зургийн хоосон зайнууд дээр, Пири Рейс энэ зургийг бүр эртний эх сурвалж, зургаас хуулбарлаж зурсан болохоо тэмдэглэж бичсэн байдаг. Газрын зураг дээр Антарктидын хойд хэсгийг мөсөн хучилтгүй зурсан байгаа. Тухайн үед Антарктидын мөсөн бүрхүүлийг сая жилийн настай гэж үзэж байлаа. Тэгэхээр зургийн оригинал бас дор хаяж сая жилийн настай болж таарна. Гэтэл энэ бол ямар ч боломжгүй зүйл, учир нь тэр үед хүн төрөлхтөн үүсээгүй байсан шүү дээ.

Дараа дараагийн илүү нарийн судалгаагаар, Антарктидын одоогийн мөсөн бүрхүүл 6000 жилийн өмнө үүссэн болохыг тогтоов. Түүнээс өмнөх 3000 эсвэл 7000 жилийн туршид тив мөсөн хучилтгүй байсан байна. Харин үүний өмнө мөстлөгийн үе, тэрний өмнө бас мөстлөггүй үе, өмнө нь ахин мөстлөгийн үе гэх мэтээр тус тивд мөсөн бүрхүүлтэй болон бүрхүүлгүй үеүүд ээлжлэн солигдож иржээ. Хамгийн гол нь, чухам хэн, ямар соёл иргэншил 6000 жилийн өмнө газрын зураг дээр мөсөн тивийг буулгав аа?

Орчин үед агаарын болон сансрын техник ашиглан, газрын зургийг өндөр нарийвчлалтайгаар хийдэг. Бидний мэдэхээр агаарын хүнд техник (онгоц) үүсээд 100, сансрын техник (хиймэл дагуул) үүсээд 50 жил болж байгаа. Гэтэл Пири Рейсийн зураг нарийвчлалын хувьд орчин үеийн зургуудаас дутах нь бүү хэл зарим талаар илүү байсныг АНУ-ын Тэнгисийн Цэргийн Хүчний усзүйн товчооны судлаачид тогтоожээ. Өөрөөр хэлбэл газрын зургийг хийхийн тулд дор хаяж агаараас зураг авсан байх нь (дахин сануулъя: 6000 жилийн өмнө!). Түүнээс гадна зургийг зурахдаа бөмбөлөг проекциор байгуулсан тийм эх зургаас хуулбарласан болох нь мэдэгдэв. Энэ эх зургийн проекцийн төв нь газрын гадаргаас 500 км өндөрт оршиж байсан байна (зур.2). Түүнийг зохиосон хүмүүс, экваторын уртыг одоогийнхоос дөнгөж ±100 км-ийн зөрөөтэйгээр тооцоолсон байна. Өөрөөр хэлбэл эх зураг бол хагас мянган км-ийн өндрөөс Дэлхийн харагдах байдлыг буулгасан газрын зураг байжээ.



Зур.2 Эх зургийн проекцийн төв нь Египетийн Каир хотыг дайрсан босоо шулуун дээр байрлана

Пири Рейсийн газрын зураг нь ийм төрлийн олдворуудын цор ганц биш гэдгийг хэлэх хэрэгтэй болов уу. 1339 оны “Портолано” хэмээх газрын зурагт Европ, Умард Африкийн уртрагийг яг үзүүлж, Газар Дундын болон Хар тэнгисийн координатуудыг хагас хэмийн зөрөөтэй заадаг бол 1559 оны Хажи Ахметын зурагт бүр мөсөн галавын өмнөх үед ил байсан, одоо харин усан доор орсон Берингийн “гүүр” буюу Ази, Америкийг холбосон хуурай газрыг дүрсэлсэн байдаг. Оронтей Финней гэгчийн 1532 онд зурсан зургийн нарийвчлал бас л гайхамшигтай. Тэнд Антарктидыг мөн мөсөн бүрхүүлгүй харуулснаас гадна Гренландын арлыг 2 тусдаа арал болгож зуржээ. 20-р зуунд Францын эрдэм шинжилгээний ангийн хийсэн судалгаагаар Гренланд нь үнэхээр мөсөөр хучигдсан 2 тусдаа арал болохыг тогтоосон байх жишээтэй.

Түүхэнд мэдэгдэж байгаа эртний иргэншлүүд ийм зургууд хийж чадахгүй байсан. Тэд чинь дөнгөж л хүрэл зэвсгээсээ салж эхэлж байсан нөхөд шүү дээ. Тэгэхээр нэг бол бидний мэдэхгүй тийм өндөр технологит соёл иргэншил эрт цагт манай гариг дээр байсан, эсвэл олон мянган жилийн өмнө Дэлхий дээр харь ертөнцийн төлөөлөгчид ирж (эсвэл ирдэг) байсан, эсвэл энэ бүхэн дэмий хоосон сенсаци болж таарна.

Пири Рейсийн газрын зураг болон бусад олон олдворууд одоо ч гэсэн нууцаа хадгалсаар байна. Маргаантай олон тайлбарын чухам аль нь үнэн болохыг цаг хугацаа харуулна биз ээ. Нөгөө алдартай “Нууц материалууд” кинонд юу гэдэг билээ? “Үнэн хаа нэгтээ энэ хавьд л бий” гэдэг байх аа...

Энэхүү нийтэлийг http://altaixangai.blogspot.com/ блогоос авсан болно. Энэхүү блог нь танин мэдэхүй шинжлэх ухааны холбогдолтой олон сонирхолтой мэдээллийг агуулсан байдаг миний зочлох дуртай блог юм. Та бүхэн ч бас зочлоод үзээрэй.

0

Japanese

...

0

О.Дашбалбар: Тэнгэр шиг бай

Хамаг бүгдээр чамайг
Харааж нулимж байвч, тэнгэр шиг бай!
Хамгийн сайн хүмүүс гэж
Хашгирч ерөөж байвч, тэнгэр шиг бай!



Тэвчээр барагдаж, нөхөд чинь орхивч
Тэнгэр шигбай, мөнхөд амгалан...
Тэргэнд суулгаж, алтан титэм өмсгөвч
Тэнгэр шиг бай, юу ч болоогүй юм шиг...

Хамгийн хайртай хүн чинь хаяж одсон ч
Хан тэнгэр нурчхаагүй цагт, бүү зов!
Гүтгэж, доромжилж бахаа ганц хангавч
Гүн тэнгэр хэмхрээгүй цагт, бүү ай!

Өвчин зовлонд нэрвэгдэж, тартагтаа тулавч
Өнө мөнхийн тэнгэр шиг бай, чи ялна
Өрөөл бусдад тоогдохоо байж, мартагдавч
Өндөр тэнгэр дээр чинь цэлийж буйг бүү март!

Яг л амьдрал чинь дуусаж, явах замгүй болсон ч
Яадгаан алдалгүй хүлээ, тэнгэр шиг бай!
Яруухан санаа мехөсдөж, хулгай зэлгийд өртсөн ч
Ядмагхан амьтдыг бүү тоо, тэнгэр шиг бай

Олз омог чамд үүдээ хаасан ч тэнгэр шиг бай
Олон түмэн нүүрээ буруулсан ч тэнгэр шиг бай
Одод гялалзаж, наран саран ээлжлэх цагт
Орчлон дээр аавын хүү шантрах ёсгүй!...

Уур омог урин мунхгийг мартаж, тэнгэр шиг бай
Уйтан хорвоогоос илүү гарч, жигүүрээ дэлгэ...
Цөхрөл чамайг багалзуурдаж, цөлийн чоно шиг болгосон ч
Цөс ихтэй хүний үр гэдгээн бүү мартаарай!...

Цорын ганц хүү минь, бас охид минь, хүүхдүүд минь
Цохолж ирэх үйлийн үрээс бүү зугт, бүү ай!...
Хувь заяатай ямагт эвлэрч, тэвчээртэй бай...
Хуучин цагийн мэргэд хүлээж сурсан юм шүү!...

Орох оронгүй болсон цагтаа орчлонг бүхэлд нь олно, чи!
Онцлох нөхөргүй болсон цагтаа , хүнийг бас ойлгоно чи !
Аз жаргал ирнэ гэвч , удалгүй алга болдог юм
Аюул зовлон тохионо гэвч , төдөлгүй арилдаг юм ...

Жамаараа ертөнцөд юм бүхэн өдөр , шөнө шиг ээлжилнэ
Жаргал зовлонгийн алинд ч , мөнх тэнгэр шиг бай !...
Атаатан түмэндээ мууг үйлдэвч , хариуд нь сайныг бүтээ .
Ариун сэтгэлийн нугад буяны цэцэгс дэлгэрдэг юм ...

Ямагт чиний зөв байх албагүй , сайтар тунгаа
Ярьж хэлэх , хөдлөх бүхнээ өерөө хяна , сэтгэ
Хүсэл бүхэн биелэх албагүй , чандалж хорь,
Хүрэхийн эцэсгүй тэнгэр шиг бай, үнэнийг тэмтэр!...

Юм бүхэнд өөрийн цаг буй, сөрөөд нэмэргүй
Юлд атгасан хүн тулаанд хэрэгтэй, хуриманд нэмэргүй
Нохой болохоос нь өмнө гөлгийг хазаж хэмлэдэг юм...
Ноён болохоос нь өмне хөвгүүнийг басаж доромжилдог юм

Самуун дэгдээгчид үйлээн тайван хийг
Сандарч тэвдэх хэрэггүй тэнгэр шиг бай !
Салхи цагаан болохоор бүхнийг хийсгэдэг юм
Саваагүй амьтдын зиндаанд бүү уна !...

Эрх мэдэлтэй хүн хилэнц нүглээс зайлахгүй
Эд баялагтай хүн хүсэл шуналаас хагацахгүй
Ертөнцийн бүх юм хэмжээтэйг бүү март
Ер цагаа болохоор хумхийн тоос шиг сарнина

Энгийн хүн ардад ээлтэй бай, хайртай бай
Элдэв бусармаг явдалд бүү орооцолд!...
Үнэтэй цайтай бүхнээ бусдад өгч сур, бүү харамс
Үүрд оршихгүйн учир тус болох үйл бүтээ!...

Гаднаан ямагт бусдаас доорд бай, даруу бай
Гайхуулах хэрэггүй, дотроон тэнгэр мэт агуу бай!
Үг яриа хэрэггүй газарт харцаараа өгүүлж сур,
Үнэн худлыг ялгах аргагүй цагт бурхандаа залбир!

Өнөөдөр чамайг маргааш бусдыг хуурах хүмүүст
Өөр шигээ бүү итгэ, мөрийг хөөж чигийг барь!...
Хүү минь, хамгийн эцэст хэлэхэд нохой явдлыг дээдэл
Хүлцэн тэвчихээс илүү гавьяаг би мэдэхгүй!...

0

Максвеллийн тэгшитгэл ба хөгжлийн шинэ эрин

0

Математикийн гоо сайхан

0

Сонирхолтой бодлого

өа